Twierdza Osowiec

Najważniejsza rzecz, którą musicie wiedzieć wybierając się do Twierdzy Osowiec to to, że znajduje się ona na terenie jednostki Wojska Polskiego (obok siedziby Biebrzańskiego Parku Narodowego). A to oznacza, że nie można sobie ot, tak po prostu wejść.

Wejścia na teren twierdzy są o konkretnych godzinach – pierwsze o godz. 10:00, ostatnie o godz. 15:00, ale od tej reguły czasami zdarzają się wyjątki (np. w długie weekendy). Można także umówić się wcześniej telefonicznie.

Przy bramie wjazdowej sporządzana jest lista osób: imię, nazwisko, pesel, adres zamieszkania – przy czym dorośli muszą posiadać dokument potwierdzający tożsamość (dowód osobisty lub paszport), bo jest on również sprawdzany. Dzieci nie muszą się legitymować, ale są wpisywane na listę i odpowiadają za nie dorośli.

Cała wycieczka po forcie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem (max. 35 osób) i nie ma możliwości indywidualnego zwiedzania.

O biletach do twierdzy piszemy niżej w „Warto wiedzieć”.

Jak wiadomo z przewodnikami bywa różnie, czasem ich wiedza jest żenująco niewielka. My akurat tym razem mieliśmy szczęście i trafiliśmy na bardzo fajnego oprowadzającego, który opowiadał nam o twierdzy bardzo ciekawie.

Dowiedzieliśmy się więc, że twierdzę budowano w latach 1882-1892. Została usytuowana na jedynej przeprawie przez bagna biebrzańskie, w zwężeniu doliny Biebrzy. W przeszłości miała ona duże znaczenie strategiczne. Była bowiem bardzo ważnym elementem zespołu umocnień broniących zachodnich granic imperium rosyjskiego. Stacjonowało w niej 11 tys. wojska, a tuż przed samą I wojną światową liczba żołnierzy została zwiększona do 30 tys. Przy tym była to jedna z najbardziej nowoczesnych carskich twierdz (choć zdecydowanie nie największa).

Twierdza Osowiec to tak naprawdę cztery forty:

Fort I – Centralny

udostępniony zwiedzającym, gdzie można zobaczyć np. mundury, bomby lotnicze, czy klamkę do drzwi pancernych. Na jego terenie oprócz budowli bojowych znalazły się dwupiętrowe ceglane koszary dla wojska, lazaret, baraki magazynowe, ceglane i drewniane domy dla kadry oficerskiej oraz .... cerkiew.

Fort II – Zarzeczny

znajduje się na końcu ścieżki edukacyjnej pod nazwą Kładka (albo na początku – w zależności z której strony idziecie). Niestety, zwiedzanie obiektu jest zabronione, ze względu na jego zły stan techniczny.

Fort III – Szwedzki

To drugi z fortów, który zachował się w dość dobrym stanie, choć jest niedostępny (właścicielem jest wojsko).

Fort IV – Nowy

Właścicielem tego fortu jest Biebrzański Park Narodowy; wyznaczono tam ścieżkę edukacyjną Wokół Fortu IV Twierdzy Osowiec, którą można zwiedzać codziennie (bilety do nabycia w siedzibie BPN).

Łącznie wszystkie forty to ponad 20 tys. ha. Obiekty na terenie fortu są zamaskowane, znajdują się pod ziemią, więc gdybyście chcieli znaleźć je np. na mapach satelitarnych to niewiele na nich zobaczycie. Za to od przewodnika dowiecie się wielu interesujących rzeczy – np. co to jest kaponiera, albo poterna, czym charakteryzuje się fort, a czym twierdza, zobaczycie jak spali żołnierze w czym jedli i jak wyglądały ich mundury.

Spacer po pozostałościach dawnych fortyfikacji to gratka przede wszystkim dla fanów militariów, bo zbiory są dosyć spore, ale także fajny spacer wśród bujnej zieleni i możliwość zanurzenia się w ciemne korytarze. Z całą pewnością to jedno z fajniejszych miejsc w kategorii "atrakcje dla dzieci na Podlasiu".

Warto wiedzieć:

• bilety do twierdzy kupuje się dość nietypowo, bo dopiero po wejściu na teren jednostki;
• twierdzy nie mogą zwiedzać obcokrajowcy (muszą mieć zgodę z MSZ !);
• czas zwiedzania ok. 2h;
• dla pewności, że będziemy mieli szansę zwiedzać twierdzę, warto umówić się z przewodnikiem z Osowieckiego Towarzystwa Fortyfikacyjnego (OTF) pod nr telefonu 600 941 954, wyłącznie w dni robocze (pn. - pt.);
• na fortach gniazduje orzeł bielik i wiele innych ptaków, a w podziemnych budowlach znajduje się jedno z największych zimowisk nietoperzy w Polsce;
  - twierdza ma także swoje duchy: Czarną Damę oraz oficera rosyjskiego, którego duch pokutuje w Tunelu Śmierci.

Licencja CC: some rights reserved by Sunny Company

Osowiec-Twierdza 8, 19-110 Goniądz

najlepiej skontaktować się wcześniej przewodnikiem z Osowieckiego Towarzystwa Fortyfikacyjnego (OTF) pod nr telefonu 600 941 954, wyłącznie w dni robocze (pn. - pt.)